Autor artykułu
Streszczenie
W niniejszym artykule została przedstawiona pozycja i rola matki króla Polski Władysława Jagiełły, Julianny Twerskiej. Problem dosyć istotny, ponieważ rzutuje na większość decyzji podejmowanych przez młodego hospodara litewskiego po objęciu tronu wileńskiego w 1377 roku po śmierci Olgierda. Natomiast data graniczną, czyli rok 1382, jest końcem wojny domowej na Litwie pomiędzy młodym Jagiełło, a jego stryjem Kiejstutem.
Do dnia dzisiejszego toczy się dyskusja nad wkładem Julianny w ukształtowanie syna, a także na jest oddziaływanie na politykę zagraniczną dworu wileńskiego. Jednak należy zauważyć, iż Julianna pojawiała się na kartach historii w momentach krytycznych i zazwyczaj w otoczeniu innych ważnych person, z otoczenia Jagiełły.
Tekst została podzielny wewnętrznie na dwie części, które może nie są wyraźnie wyeksponowane, ale pozwalają na swobodne poruszanie się w tekście. Część pierwsza jest przeglądem badań głównie historiografii okresu międzywojennego, kiedy to wyniki swoich badań publikowali wybitni historycy (np. Antoni Prochaska, Henryk Łowmiański, Oskar Halecki, Stanisław Smolka).Jednak obraz nie mógłby być kompletny bez zaprezentowania stanowiska najnowszej historiografii (np. Jarosław Nikodem, Jan Tęgowski), którzy kwestionują wiele, uważanych zapewnik, twierdzeń starszych pokoleń. Z kolei część druga jest próbą dyskusji z zaprezentowaniu przednio stanowiskami. Swoje poglądy opieram na wydaniach krytycznych dokumentów, a także na osiągnięciach innych badaczy.
Tekst nie wyczerpuje całego problemu, a raczej jest przyczynkiem do dyskusji nad utartymi i niepodważalnymi poglądami części badaczy dziejów Litwy w XIV wieku.
Streszczenie (j. angielski)
This article discusses the position and role of JuliannaTwerska - mother of the king of Poland WladyslawJagiello. This matter is quite important, because it has an influence on most of decissions undertaken by the young lithuanian hospodar after the embrance of the Vilinian throne in 1377 after the death of his father Olgierd. (Nontheless the border date – 1382 - is the end of the civil war in Lithuania between young Jagiello and his parental uncle Kiejstut.
To thisdaythere is a discussion over the Julianna’s role in shaping her son and also over her influence on the manorvilinian’sforeignpolitics.However we should notice that Julianna appeared on the pages of history mostly in its critical moments and she was usually surrounded by important people from Jagiello’s environment.
This text is divided internally into two parts, which may not be clearly distinguished, but they help to movefreely in the text. The first part serves as a review of the research, mostly of the historiography of interwar period during which the outstanding historians published theirs own research results(e.g. Antoni Prochaska, Henryk Łowmiański, Oskar Halecki, Stanisław Smolka). Although the portrayal of Joanna Twerska wouldn’t be complete without the presentation of the newest historiography’s opinion about this subject(e.g. JarosławNikodem, Jan Tęgowski), which queries many old theories which were consider to be sure.)Then, the second part serves as an attempt to discuss with an already presented positions. My views are based on a document’s critical editions as well as on the achievements of other historians.
This text does not cover the whole problem, this is more like a contribution to the discussion over the usual and unquestionable views of some Lithuanian’s 19th century history researchers.